IP BOX – programiści

Ostatnimi czasy coraz częściej mówi się o IP BOX – preferencji w podatku dochodowym dla przedsiębiorców prowadzących działalność badawczo-rozwojową wprowadzonej od początku 2019 roku.

Zastosuj ulgę do rozliczenia za 2019 lub 2020 rok i zapłać niższy podatek (dostaniesz zwrot nadpłaty)!

Każdego, kto interesuje się bardziej tematem na pewno zaciekawi interpretacja wyjaśniająca warunki korzystania z tej ulgi, wydana przez Ministerstwo Finansów (licząca 86 stron!).

Jeszcze większe poruszenie powodują dwie, często przywoływane w mediach interpretacje indywidualne (sygn.:  0115-KDIT3.4011.224.2019.3.MR oraz 0113-KDIPT2-1.4011.243. 2019.1.BO), w których Dyrektor KIS przyznając rację podatnikom – programistom, w zakresie możliwości stosowania przez nich stawki 5% dla osiąganych dochodów. Ponieważ temat może dotykać znacznej ilości programistów prowadzących indywidualna działalność gospodarczą, wyjaśniam w poniższym artykule jak naprawdę obecnie to wygląda.

Po pierwsze należy ustalić czego w ogóle dotyczy preferencyjna stawka podatku – z pomocą przychodzi art. 30ca ust. 1 Ustawy o PIT:

Podatek od osiągniętego przez podatnika w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej wynosi 5% podstawy opodatkowania.

 

oraz art. 30ca ust. 2 ww. Ustawy:

Kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej (kwalifikowane IP – przyp. aut.) są:
1) patent,
2) prawo ochronne na wzór użytkowy,
3) prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,
4) prawo z rejestracji topografii układu scalonego,
5) dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin,
6) prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu,
7) wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2018 r. poz. 432),
8) autorskie prawo do programu komputerowego
– podlegające ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.

 

Z treści powyższych przepisów wynikają trzy kryteria zastosowania 5% stawki podatku dochodowego:
1)  Dochód musi być osiągnięty z autorskiego prawa do programu komputerowego;
2)  Dochód musi spełniać kryteria dochodu kwalifikowanego.
3)  Przedmiot autorskiego prawa do programu komputerowego musi być wytworzony, rozwinięty lub ulepszony w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej;

Warto na tym etapie wspomnieć, że bardzo dobrym zabezpieczeniem w razie ewentualnej kontroli z Urzędu Skarbowego będzie uzyskanie indywidualnej interpretacji podatkowej z KIS.

Aby powyższe kryteria mogły być zastosowane należy przede wszystkim ustalić czy twórcy (programiście) przysługuje autorskie prawo do programu komputerowego na podstawie art. 74 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych.

Przyjmując, że kryterium ochrony prawem autorskim jest spełnione należy przejść do analizy kryteriów wynikających z ustawy podatkowej:

1)   Wykaz definicji co należy traktować jako dochód z kwalifikowanego IP zawiera art. 30ca ust. 7 ustawy o PIT:

Dochodem (stratą) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej jest obliczony zgodnie z art. 9 ust. 2 dochód (strata) z pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie, w jakim został osiągnięty:
1) z opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
2) ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
3) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi;
4) z odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu spornym, w tym postępowaniu sądowym albo arbitrażu.

 

2)   Kryterium kwalifikowalności dochodu pod względem IP BOX sprowadza się do ustalenia proporcji, w jakiej ten dochód może podlegać opodatkowaniu preferencyjną stawką (5%). Proporcję tę ustala się na podstawie wzoru:

(a + b)*1,3 / (a + b + c + d)

Warto zaznaczyć, że wartość wskaźnika proporcji nie może przekroczyć 1.

Litery uwzględnione we wzorze odpowiadają kategoriom wydatków poniesionych na działalność badawczo-rozwojową, w następujący sposób:
a – wydatki poniesione na prowadzoną bezpośrednio działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym IP – tzw. wydatki własne;
b – wydatki na nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym IP, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu niepowiązanego;
c – wydatki na nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym IP, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu powiązanego;
d – nabycie kwalifikowanego IP.

 

Tak ustalonym wskaźnikiem mnoży się wartość dochodu uzyskiwanego z kwalifikowanego IP, a wynik tego mnożenia stanowi podstawę opodatkowania stawką 5%. Jeżeli podatnik uzyskuje dochód z więcej niż jednego kwalifikowanego IP, podstawę opodatkowania stanowi suma powyższych iloczynów, liczonych dla każdego kwalifikowanego IP.

Po analizie kryteriów 1 i 2 nasuwa się oczywisty wniosek (regulowany również ustawą o PIT w art. 30cb) – konieczne jest prowadzenie odrębnej ewidencji na potrzeby każdego kwalifikowanego IP, wobec którego planowane jest skorzystanie z preferencji IP BOX. O ile w przypadku podatników prowadzących pełne księgi rachunkowe, ewidencja ta wydaje się relatywnie prosta do zaprojektowania poprzez wyznaczenie odpowiednich kont analitycznych, o tyle brakuje uregulowania sposobu prowadzenia ewidencji u podatników prowadzących PKPiR. Z pomocą przychodzi MF, które w wyżej przywołanych objaśnieniach tłumaczy jak może wyglądać taka ewidencja:

W przypadku podatników, którzy nie prowadzą ksiąg rachunkowych wymóg zapewnienia wyodrębnionej ewidencji dla projektu dotyczącego kwalifikowanego IP może być spełniony poprzez sporządzanie techniką komputerową w postaci arkusza kalkulacyjnego kumulatywnego, comiesięcznego zestawienia dokumentów, które potwierdzają poniesione wydatki dotyczące projektu kwalifikowanego IP na koniec danego miesiąca. Zestawienie kumulatywne obejmuje wydatki od początku realizacji działalności badawczo-rozwojowej prowadzącej, która zmierza do wytworzenia, rozwinięcia lub ulepszenia kwalifikowanego IP do końca danego miesiąca kalendarzowego. Zestawienie to sporządzane jest poprzez narastające ujęcie wydatków w odniesieniu do poszczególnych zadań. Należy je sporządzać w oparciu o zestawienie dokumentów potwierdzających poniesione wydatki. Wersja elektroniczna powinna zostać zarchiwizowana natomiast konstrukcja arkusza kalkulacyjnego powinna umożliwiać uzyskanie danych w okresie późniejszym według stanu na koniec poszczególnych, miesięcy kalendarzowych.

Oprócz wydatków, prowadzona ewidencja powinna umożliwiać wyodrębnienie przychodów uzyskiwanych z kwalifikowanych IP od pozostałych przychodów z działalności gospodarczej.

3)  Czy i kto prowadzi działalność badawczo-rozwojową? Ustawa o PIT definiuje tę działalność w następujący sposób:

(…)działalność twórcza obejmująca badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań;

Dla powyższej definicji istotne jest kryterium systematyczności podejmowanych działań. W objaśnieniach MF, można znaleźć wytyczne spełnienia tego warunku:

Wystarczające jest, aby podatnik zaplanował i przeprowadził chociażby jeden projekt badawczo-rozwojowy, przyjmując dla niego określone cele do osiągnięcia, harmonogram i zasoby. Taka działalność może być uznana za działalność systematyczną, tj. prowadzoną w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany.